Krijg je allergieën als je te schoon wordt opgevoed? Een hardnekkige theorie die steeds vaker de kop opsteekt. En een reden voor sommige mensen om bewust minder aandacht te schenken aan hygiëne bij hun kinderen. Hond in de pot zocht voor je uit hoe het nu zit met de hygiënehypothese.
Een overdreven reactie van je immuumsysteem
Wanneer je immuunsysteem niet goed genoeg werkt, ben je vatbaarder voor infecties met virussen, parasieten en bacteriën. Bij een allergie geeft je immuunsysteem juist een overdreven of overgevoelige reactie tegen bepaalde antigenen (een lichaamsvreemde stof die een reactie in het lichaam kan opwekken), zoals pollen of voedingseiwitten die het tegenkomt. Of je gevoelig bent voor allergieën wordt voor een groot deel bepaald door je DNA. Zo hebben eeneiige tweelingen heel vaak dezelfde voedselallergie. Maar niet altijd, dus de omgeving speelt ook een rol. Er is de laatste 30 jaar een sterke toename van mensen met allergieën. In eerstewereldlanden lijkt allergie een veel groter probleem te zijn dan in derdewereldlanden.
De hygiëne hypothese
De hygiënehypothese gaat over de rol van de omgeving waar je opgroeit. Volgens de hypothese krijgen mensen steeds vaker last van allergieën doordat we in ontwikkelde landen steeds schoner worden opgevoed en daardoor minder in aanraking komen met bacteriën, virussen en parasieten. Ons afweersysteem zou daardoor te weinig te doen hebben en overdreven gaan reageren op in feite onschuldige antigenen.
De vraag is echter of allergieën inderdaad meer voorkomen in ontwikkelde landen. In derde wereldlanden komen allergieën voor, maar worden deze cijfers niet door de centrale overheid bijgehouden. In westerse landen is er juist veel aandacht voor en krijgen mensen sneller dan vroeger de diagnose allergie. Daarnaast gaan mensen met milde allergie in ontwikkelingslanden hiervoor niet naar de dokter. Bovendien komen verschijnselen van voedselallergieën deels overeen met verschijnselen van ondervoeding, waardoor de diagnose vaak niet eens gesteld wordt. Je kan dus niet zonder meer stellen dat allergieën een groter probleem zijn in westerse landen.
Uit onderzoek blijkt dat wanneer je chronisch geïnfecteerd bent met darmparasieten, de kans op allergieën daadwerkelijk kleiner is. De kans om deze infecties op te lopen is groter wanneer je, zoals in veel derde wereldlanden, niet de beschikking hebt tot schoon drinkwater of de mogelijkheid om je handen te wassen. Gevolgen van deze parasieten kunnen verschillen van blindheid, jeukende bulten, (bloederige) diarree, ontwikkelingsstoornissen of helemaal geen verschijnselen. Het is dus geen goed idee om iedereen een dergelijke infectie te geven om allergie te voorkomen. Wel wordt op dit moment onderzoek gedaan om te kijken of bepaalde stofjes die de parasieten afscheiden ingezet kunnen worden bij de therapie van mensen met een allergie.
Klopt de hypothese nu wel of niet?
Tot nu toe is er geen hard bewijs dat de hygiëne hypothese klopt of niet. Wel is er onder wetenschappers een consensus dat hij deels waar is, maar dat het niet verstandig is om de hygiëne dan maar te laten varen. Meer onderzoek is nodig om te kijken op welke manieren parasieten op een veilige manier kunnen worden ingezet als therapie bij allergie. Stop dus niet met schoonmaken en je kan je kinderen ook beter niet van alles van de grond laten eten. Van bacteriën als salmonella, e.coli en sommige virussen kunnen ze ernstig ziek worden. Goede hygiëne blijft daarom belangrijk. Dat wil niet zeggen dat je je kinderen steriel moet opvoeden! In veel onderzoeken komt terug dat wanneer je op jonge leeftijd veel in contact bent met dieren, de kans op ontwikkelen van allergie kleiner is. Dus lekker buitenspelen, een huisdier nemen, maar wel je handen wassen voor je gaat eten!
hond in de pot 