Hondsdolle kat in Nederland

Agressief en vreemd gedrag vertoonde de kat die afgelopen oktober besmet bleek met het European Bat Lyssa (EBL) virus. De eerste keer in Nederland zover bekend. Het EBL virus is afkomstig van vleermuizen en een variant van rabiës oftewel hondsdolheid. Het is net als klassiek rabiës levensgevaarlijk. Je gaat er bijna altijd dood aan. Is er reden tot paniek? Moeten we onszelf en onze huisdieren massaal laten vaccineren? Hond in de pot zocht het voor je uit.

Wat is hondsdolheid nu precies?

Hondsdolheid wordt veroorzaakt door een virus wat een ernstige ontsteking van de hersenen veroorzaakt. Er sterven wereldwijd jaarlijks 50.000 mensen aan rabiës, voor het grootste deel kinderen. Alle zoogdieren, inclusief de mens, kunnen rabiës krijgen. Door de ontsteking van de hersenen ontstaat afwijkend en vaak agressief gedrag. Mensen en dieren die ziek zijn, krijgen de overweldigende behoefte om alles en iedereen te bijten waardoor de besmetting over wordt gedragen. Naast een beet kan je ook besmet worden door een lik of krab. Tijdige en juiste behandeling na een beet, krab of lik van een besmet dier is van levensbelang om de ziekte te voorkomen.

Voorkomen

Rabies komt wereldwijd voor. In Nederland komt geen klassiek rabiës meer voor. Wel komt bij een deel van de vleermuizenpopulatie het EBL virus voor. In andere delen van Noord- en Midden-Europa komt klassieke rabiës nog wel voor bij vossen en in Oost Europa ook bij huisdieren.

Vaccinatie tegen hondsdolheid voor je huisdier

Van alle rabiës besmettingen wereldwijd wordt 99% veroorzaakt door een beet van een hond.  Een geldige rabiësvaccinatie voor je hond is daarom verplicht wanneer je de grens overgaat. Dit geldt ook voor de kat en fret. Je mag dus niet zomaar een zwerfhond mee naar huis nemen van vakantie. 

Moeten we massaal onze huisdieren laten vaccineren nu een kat is besmet met EBLrabiës? Zover bekend is dit het enige geval van rabiës door contact met een vleermuis in ons land. Dit terwijl er heel veel katten en vleermuizen zijn. Ook wordt dit type rabies virus gelukkig minder makkelijk overgedragen. Het risico dat jouw kat rabies oploopt in ons land is dus heel klein. Heeft je kat of hond een vleermuis gevangen of vind je een vleermuis in huis? Dan is het wel verstandig om je huisdier zo snel mogelijk te laten vaccineren tegen rabies. Als de vleermuis dood is, kan je hem opsturen naar Wageningen Bioveterinary Research voor onderzoek. Leeft de vleermuis nog, dan kan je contact opnemen met een vleermuizenopvang in de buurt. Je moet een dode of levende vleermuis niet met je blote handen aanraken.  

Wanneer moet je zelf gevaccineerd worden?

Op vakantie binnen Europa is de kans op het oplopen van rabiës zeer klein. In Afrika, Azië en Zuid-Amerika komt rabiës nog veel voor. In Nederland wordt vaccinatie tegen rabiës geadviseerd voor mensen die:

• Veel werken met zoogdieren, zoals dierenartsen en dierverzorgers.
• Langer dan 3 maanden op reis zijn in een gebied waar de ziekte veel voorkomt.
• Groter risico hebben om in het buitenland met het rabiësvirus in aanraking te komen, zoals fietsers of grotonderzoekers.

Een belangrijk voordeel van een rabiësvaccinatie is dat je na een beet geen antiserum meer nodig hebt. Juist in de landen waar rabiës veel voorkomt, is antiserum namelijk moeilijk of niet verkrijgbaar. Daarnaast zijn er na een beet twee, in plaats van vijf, vaccinaties nodig.

En als je nu toch gebeten wordt?

Door een vleermuis in Nederland:

• Eerst de wond goed schoonmaken met water en zeep en daarna ontsmetten met jodium of alcohol 70%.
• Neem direct contact op met je huisarts.
•  Als de vleermuis nog aanwezig is, neem dan contact op met de NVWA zodat de vleermuis onderzocht kan worden op het rabiës.

Door een zoogdier in een gebied waar rabiës veel voorkomt?

• Eerst de wond goed schoonmaken met water en zeep en daarna ontsmetten met jodium of alcohol 70%.
• Regel zo snel mogelijk medische hulp voor de 1e vaccinatie en na 3 dagen de 2e vaccinatie. Dit moet altijd, dus ook als je wel vooraf ingeënt bent.
• Als je niet vooraf ingeënt bent, dan heb je zo snel mogelijk (het beste binnen 24 uur) antiserum nodig en in totaal 5 vaccinaties.

Tot slot

In Nederland blijft de kans op rabies bij jezelf of je huisdier gelukkig heel klein. Standaard vaccineren tegen rabies is niet nodig. Van vleermuizen kan je rustig blijven genieten op een warme zomeravond, maar blijf alert.