De keerzijde van antibiotica

Antibiotica redt levens. Helaas worden door antibiotica ook veel goede bacteriën gedood. Je staat er waarschijnlijk niet dagelijks bij stil, maar je bestaat uit 10 keer meer bacteriën dan uit menselijke cellen. Het geheel aan bacteriën in je lichaam wordt je flora genoemd. Deze helpt om ons gezond te houden. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat ziekteverwekkende bacteriën moeilijker kunnen binnendringen in ons lichaam. Ze helpen ook actief mee met bijvoorbeeld het verteren van voedsel door het afbreken van eiwitten, vetten en koolhydraten. Bacteriën in de dikke darm produceren ook vitamine K en verschillende B vitamines, die essentieel zijn voor een gezond lichaam.

Wat is nu het gevolg van een antibioticakuur? Hond in de pot zoekt de keerzijde van antibiotica voor je uit.

Een gevoeligheidsbepaling geeft aan voor welke antibiotica een bacterie gevoelig is

Antibiotica

Het gebruik van antibiotica kan ervoor zorgen dat de aantallen en de diversiteit aan goede bacteriën structureel veranderd. Een paar voorbeelden:

1; Hogere kans op astma, hooikoorts en huid-allergieën
In het begin van de 20e eeuw werd de Helicobacter pylori bacterie gevonden in de magen van bijna alle mensen. Nu wordt deze bacterie slechts in minder dan 6% van de magen van kinderen in de VS, Zweden en Duitsland gevonden. Slechts 1 antibioticakuur met amoxicilline (veel gebruikt bij middenoor ontstekingen of luchtweg-infecties bij kinderen) kan al voor het verdwijnen van de Helicobacter bacterie zorgen. Mensen zonder deze bacterie hebben een hogere kans op astma, hooikoorts en huid-allergieën (1).

2;  Grotere kans op overgewicht
De verandering van de samenstelling van de darmflora kan er voor zorgen dat je makkelijker overgewicht krijgt. Dit effect wordt sterker gezien naarmate de antibiotica op vroegere leeftijd wordt gegeven(1).

3; Sterfte als gevolg van resistente bacteriën
Doordat de samenstelling  van de bacteriën veranderd, is de kans groter dat resistente bacteriën (zoals MRSA en  Clostridium difficile) kunnen aanslaan (1). In dat geval werken steeds minder antibiotica wanneer je ziek wordt. Er wordt verwacht dat er in 2050 meer mensen sterven door resistente bacteriën dan door kanker (2).

4; Grotere kans op schimmelinfecties
Na het gebruik van antibiotica heb je een grotere kans op een schimmelinfectie, omdat je normale flora de groei van schimmels remt.

5; Grotere kans op astma en overgewicht bij kinderen
Kinderen die bij een normale bevalling worden geboren uit een moeder die tijdens de zwangerschap antibiotica gebruikt heeft, hebben een grotere kans hebben op astma en obesitas (2). Hoewel er veel aandacht is voor het terughoudend gebruik van antibiotica krijgt een gemiddeld kind (in het westerse deel van de wereld) tussen de tien en twintig antibiotica kuren voor z’n negentiende levensjaar (1).

6; Grotere kans op suikerziekte en IBS
Naast allergieën, astma en obesitas wordt overmatig gebruik van antibiotica ook in verband gebracht met type 1 diabetes (suikerziekte) en inflammatory bowel syndrome, een ontsteking van de darmen (3).

Antibiotica heeft sinds de uitvinding in 1928 heel veel levens gered. Wij zouden er beide waarschijnlijk niet meer geweest zijn zonder een antibioticum. Net zoals een groot deel van onze familie en vrienden. Het is daarom van groot belang dat het zorgvuldig wordt gebruikt. In Nederland is antibiotica alleen op recept verkrijgbaar. In veel Zuid Europese landen kan je antibiotica gewoon bij de apotheek kopen zonder een arts te hebben gezien. Het wordt hierdoor vaak onnodig ingezet, zoals bijvoorbeeld bij griep. Gelukkig worden de regels hiervoor steeds strenger.

Wat jezelf kan doen om antibioticaresistentie tegen te gaan:

• Gebruik antibiotica uitsluitend op voorschrift van een arts.
• Maak de kuur af, stop alleen met antibiotica na overleg met je arts.
• Voorkom een bacteriële infectie zo veel mogelijk door een goede hygiëne na te streven.

De bacterie clostridium difficile onder de microscoop

Antibiotica heb je in vele soorten en maten

MRSAbacterie onder een electronenmicroscoop